પથ્થરને સૌંદર્ય હોય? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર મારા માટે 'ના' માં જ હોત જ્યાં સુધી મારો નાતો સ્વ.અિશ્વન મહેતાની ' GIFT OF SOLITUDE' સાથે બંધાયો ન હતો. પણ મારી દ્રષ્ટિ બદલવામાં આ પુસ્તકે સિંહભાગ ભજવ્યો. એટલે જ્યારે પણ તક મળે ત્યારે આવી જગ્યાએ આપણે પણ જવું એવી ગાંઠ મજબુત થતી ગઈ. આવા પથ્થરો ગુજરાતમાં ઇડર ખાતે છે. એટલે ત્યાં જવાનું બે ત્રણ વાર શક્ય બન્યું. અચાનક જ હમ્પી, કર્ણાટક ખાતે જવાનો મોકો આવી મળ્યો. નજર પહોંચે ત્યાં સુધી નાનાં, મોટાં, આડાં, ઊભાં, ત્રાંસા, સીધાં, જુદાં જુદાં આકારનાં પથરાયેલાં પથ્થરોવાળું આ ઐતિહાસિક સ્થળ હમ્પી તેરમી ચૌદમી સદીમાં રાજા કૃષ્ણદેવના સામ્રાજ્યમાં સોળે કળાએ ખીલી ઉઠ્યું. પથ્થરયુગથી થોડીક સદીઓ જ advance થયેલી પ્રજાએ આ અદ્ભુત સ્થાપત્યો કેવી રીતે ટાંક્યા હશે એ પ્રશ્ન જરા બાજુ પર મૂકીને મને ગમી ગયેલા હમ્પીની તસવીરી ઝલક:
ચક્રતીર્થ - તુંગભદ્રા નદી પોતાનું વહેણ ઉત્તર તરફ બદલતી હોવાથી આ સ્થળને 'ચક્રતીર્થ ' નામ મળ્યું છે. પવિત્ર ગણાતા આ સ્થળ પર નાની ટનલ પસાર કરીને જવાય. આવકાર આપતી આ પ્રતિમા એક જ શિલામાંથી બનેલી છે. એક જ શિલામાંથી કોતરેલી આવી અનેક બેનમૂન પ્રતિમાઓ આક્રમણખોરોનાં સમય સમય પર થયેલાં આક્રમણોમાં બચી જવા પામી છે.
ચક્રતીર્થ નજીક 'કોટિલિંગ' -
કોટિલિંગ જવા માટે તરાપો ( સ્થાનિક ભાષામાં 'ટપ્પા') જ એકમાત્ર સાધન છે.
વિરુપાક્ષ મંદિર : પ્રાચીનતમ મંદિર જ્યાં આજે પણ નિયમિત પૂજા થાય છે.
Garden of architecture : સ્થાપત્યની અદ્ભુત કારીગરી માટે જગવિખ્યાત વિઠ્ઠલ મંદિર GARDEN OF ARCHITECTURE કહેવાય છે.
ગરુડનો રથ : વિષ્ણુ ભગવાનનું વાહન ગણાતા ગરુડને રથમાંથી સીધી ભગવાન પર દ્રષ્ટિ પડે એ રીતે વિષ્ણુની પ્રતિમાની ઊંચાઈને અનુરૂપ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે.
દારોજી સ્લોથ બેર સેન્ચુરી - હમ્પીથી ત્રીસેક કિલોમીટર દુર આવેલી બાબત એકમાત્ર સ્લોથ બેર સેન્ચુરીમાં હાલમાં સો (૧૦૦) જેટલા રીંછ છે.
અનીઉંડી ગામ પાસે લોકો તુંગભદ્રા નદીના સામે પાર જવા માટે વાહન સહિત હોડીમાં મુસાફરી કરે છે.
હેમકુટ હિલ પર રામમંદિર..
હેમકુટ હિલ પર સૂર્યાસ્ત ..
પથ્થર પણ જીવતા લાગે એવા વિજયનગર સામ્રાજ્યના અંગ હમ્પીના સ્થાપત્યોમાં ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક સમન્વય બેજોડ છે. લગભગ દરેક મંદિર કે સ્થાપત્યમાં આખેઆખી રામાયણ કોતરેલી છે તો કોઈ ઠેકાણે ગુફામાં ઊંચી છત પર હર્બલ કલર્સથી ભીંતચિત્રો પણ જોવા મળી જાય. પથ્થરમાં ય આકૃતિઓ, આકારો દેખાતા હોય એમના માટે હમ્પી Must visit place છે.
